Giải mã những bí ẩn về hộp đen - Chiếc hộp bí ẩn trên mỗi chuyến bay

Thứ Tư, 4 tháng 4, 2012


Sau bất kỳ vụ tai nạn máy bay nào, việc tìm ra nguyên nhân luôn khiến các nhà chức trách phải đau đầu. Do đó trên mỗi chiếc phi cơ đều được trang bị một thiết bị giúp ghi lại các dữ liệu của chuyến bay nhằm xác định nguyên nhân của vụ tai nạn. Thiết bị này gồm 3 phần chính giúp ghi âm các cuộc đàm thoại trong buồng lái và các dữ liệu quan trọng khác. Nó được sơn màu da cam nhưng lại được biết đến với cái tên "hộp đen".


Tiền thân của hộp đen là một thiết bị giúp ghi lại các dữ liệu về vòng quay của cánh quạt, do 2 anh em nhà Wright nghĩ ra vào đầu thế kỉ 20. Cho đến sau Thế chiến thứ II, các thiết bị ghi âm hàng không mới được sử dụng phổ biến, giúp ghi lại nhiều thông tin hơn về chuyến bay.


Trước đây các hộp đen sử dụng công nghệ băng từ để lưu trữ dữ liệu (lần đầu tiên được giới thiệu vào những năm 1960), trong khi các hãng hàng không hiện nay đã chuyển qua sử dụng công nghệ bộ nhớ thể rắn (xuất hiện từ những năm 1990). Công nghệ mới đem lại độ tin cậy cao hơn và đảm bảo dữ liệu an toàn sau vụ tai nạn.


Trong hầu hết các máy bay thương mại ngày nay đều có các microphone được gắn trong buồng lái, nhằm theo dõi các cuộc đàm thoại và liên lạc của phi hành đoàn. Thông thường có 4 microphone trong buồng lái, giúp ghi lại dù là những âm thanh nhỏ nhất. Các microphone được gắn trong tai nghe của cơ trưởng, tai nghe của phi công phụ lái, tai nghe của thành viên thứ ba phi hành đoàn và tại trung tâm buồng lái.


FDR được thiết kế để ghi lại các dữ liệu hoạt động từ nhiều hệ thống khác nhau trên máy bay. Có các cảm biến điện tử được nối từ nhiều vị trí trên máy bay tới thiết bị thu nhận dữ liệu chuyến bay. Từ đây dữ liệu tiếp tục được chuyển về FDR để lưu trữ. Bất cứ công tắc nào trên máy bay được bật hoặc tắt cũng đều được FDR ghi lại.


Các thiết bị FDR sử dụng băng từ có thể ghi lại 100 thông số của chuyến bay, trong khi FDR sử dụng bộ nhớ thể rắn có thể ghi lại hơn 700 thông số. FDR thể rắn có thể lưu trữ lên đến 25 giờ dữ liệu gần nhất của chuyến bay. Mỗi tham số bổ sung được ghi lại bởi các FDR cho các nhà điều tra thêm một đầu mối về nguyên nhân xảy ra tai nạn.


Lớp vỏ chịu lực: có thể được chế tạo từ titanium và dày khoảng 1cm giúp nó chịu được lực tác động rất lớn. Lớp vỏ ngoài không thấm nước và có khả năng chịu nhiệt, cách điện cũng như chống ăn mòn bởi hóa chất.


Để xác định nguyên nhận vụ tai nạn, các nhà điều tra ngay lập tức phải tìm hộp đen của chiếc máy bay gặp nạn. Đối với những vụ tai nạn trên đất liền thì việc xác định vị trí máy bay gặp nạn không khó. Tuy nhiên đối với những vụ tai nạn trên biển, các nhà điều tra phải dựa trên thiết bị định vị của hộp đen mới có thể xác định được vị trí chính xác.


Mỗi hộp đen được trang bị một đèn tín hiệu báo vị trí dưới nước (ULB) có hình trụ màu trắng gắn liền với CSMU. Đèn tín hiệu này sẽ phát ra sóng siêu âm mà tai người không nghe thấy được, nhưng có thể phát hiện dễ dàng bởi các thiết bị định vị âm thanh. Mỗi thiết bị ULB có khả năng phát tín hiệu mỗi giây một lần và liên tục trong 30 ngày, đây chính là khoảng thời gian để các đội tìm kiếm hộp đen phải tận dụng nhằm xác định ra chúng.


Sau khi tìm được các hộp đen, các nhà điều tra sẽ mang chúng đến một phòng thí nghiệm, nơi họ có thể lấy dữ liệu và cố gắng tái hiện các sự kiện xảy ra trên chuyến bay trước vụ tai nạn. Quá trình này có thể mất từ vài tuần đến vài tháng mới có thể hoàn tất.


Nếu hộp đen không bị hư hại quá nhiều, việc lấy dữ liệu sẽ rất đơn giản và nhanh chóng nhờ vào một hệ thống readout cầm tay. Nhưng thông thường các hộp đen được mang về trong tình trạng bị dập nát và không còn nguyên vẹn. Các bộ nhớ lưu trữ sẽ được lấy ra khỏi lớp vỏ một cách cẩn thận để tránh bị hư hại thêm. Sau đó bộ nhớ sẽ được nối với một máy ghi dữ liệu, với phần mềm đặc biệt giúp tối ưu hóa việc thu hồi các dữ liệu quan trọng.


Vụ va chạm trên không tại Ấn Độ (1996):Vụ va chạm xảy ra giữa 1 máy bay của Arab Saudi và 1 máy bay của Kazastan trên không phận của Ấn Độ. Trong vụ tai nạn này, chiếc máy bay của Kazastan được xác nhận là đang bay trái phép, và bộ phận mặt đất đã không có cảnh báo gì làm dẫn đến tai nạn hi hữu đáng tiếc này. Vụ tai nạn đã làm thiệt mạng hơn 340 người trên cả hai chiếc máy bay


Máy bay phát nổ trên không tại Nhật Bản (1985):Chiếc Boeing 747 do trong quá trình sửa chữa đã có nhiều thiếu sót, làm cho phần đuôi của máy bay bị gãy khi chịu áp suất quá lớn lúc đang bay. Chiếc Boeing sau đó phát nổ từ phần đuôi và gây ra vụ tai nạn kinh hoàng khiến 520 người thiệt mạng.


Vụ va chạm trên đường băng Tây Ban Nha (1977):2 chiếc Boeing 747 của hãng hàng không KLM của Hà Lan và Pan American của Mỹ đã đâm vào nhau trên đường băng của sân bay Los Rodeos, Tây Ban Nha, giết chết 583 người. Các dữ liệu từ hộp đen cho thấy rằng phi hành đoàn của KLM đã không nhận được chỉ dẫn từ tháp điều khiển và đi vào đường băng không đúng chỉ dẫn, cộng thêm thời tiết xấu với sương mù dày đặc đã gây nên vụ tai nạn thảm khốc này.


Vụ khủng bố 11/9 tại Mỹ (2001):Đây là cuộc tấn công của tổ chức khủng bố khét tiếng nhất thế giới Al Qaeda nhằm vào nước Mỹ. Những tên không tặc đã cướp 4 máy bay thương mại nhằm đánh bom liều chết vào các vị trí quan trọng của Mỹ. Trong đó 2 chiếc may bay đâm vào tòa tháp đôi của Trung tâm thương mại thế giới ở New York khiến hơn 2600 người chết. Một chiếc máy bay đâm vào tổng hành dinh của Bộ quốc phòng Hoa Kỳ tại Lầu Năm Góc. Chiếc máy bay thứ 4 rơi xuống một cánh đồng gần Shanksville thuộc Quận Somerset, Pennsylvania. Các dữ liệu cuối cùng của chuyến bay thứ 4 cho thấy các hành khách đã chống trả lại bon khủng bố khiến cho chiếc may bay mất kiểm soát và rơi xuống. Tổng số thương vong của vụ khủng bố 11/9 lên đến gần 3000 người, thiệt hại vô cùng lớn về vật chất cũng như tinh thần.


Các hộp đen là một bộ phận không thể thiếu của bất kỳ chiếc phi cơ nào, chúng cung cấp những thông tin quan trọng để tìm ra nguyên nhân một vụ tai nạn mà không có phương thức nào khác hiệu quả bằng. Khi công nghệ phát triển, các hộp đen vẫn sẽ đóng vai trò lớn trong việc điều tra tại nạn. Trong tương lai, một thiết bị hộp đen quay video buồng lái có thể được phát triển nhằm đơn giản hóa quá trình phân tích.

Theo nguồn

Xem thêm bài viết cùng chuyên mục: , , , , , , , , ,

Ý kiến bạn đọc [ 0 ]


Ý kiến của bạn