Ảnh hưởng của tập luyện thái cực quyền đối với sức khỏe ở người cao tuổi nữ lứa tuổi 60-65z

Đặt vấn đề
Thái cực quyền 24 thức là bài quyền được giản hóa từ bài TCQ của Dương Gia. Năm 1956, Viện thể dục quốc gia Trung Quốc đã tập họp các chuyên gia TCQ trích lược bài TCQ Dương Gia biên soạn thành bài TCQ 24 thức (24 động tác). Tuy chỉ có 24 động tác nhưng nội dung có khả năng thể hiện đầy đủ vận động đặc biệt của bài TCQ truyền thống và Trung Quốc đã coi bài TCQ 24 thức là bài quyền nhập môn TCQ. Các động tác thực hiện một cách nhẹ nhàng, mền mại, uyển chuyển nên rất phù hợp với NCT.

Qua tập luyện TCQ 24 thức, người tập cảm thấy tinh thần sảng khoái, sức khỏe được cải thiện. Để tìm hiểu vấn đề này chúng tôi tiến hành nghiên cứu tác dụng của bài tập TCQ đối với sức khoẻ NCT nữ lứa tuổi 60 - 65 đang tập luyện tại các câu lạc bộ sức khoẻ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

Mục đích nghiên cứu

Xác định hiệu quả của tập luyện TCQ đối với sức khoẻ NCT nữ lứa tuổi 60 - 65.

Mục tiêu nghiên cứu

Đánh giá sự thay đổi hình thái (các chỉ số BMI, độ dãn ngực), chức năng tim mạch (tần số co bóp của tim, huyết áp tối đa, huyết áp tối thiểu) và các dấu hiệu chủ quan về ăn uống, giấc ngủ và tinh thần sau 12 tháng tập TCQ.

Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nhân trắc học: để đo đạc các chỉ số chiều cao đứng (cm), Cân nặng (Kg), chỉ số BMI, độ dãn ngực.

Phương pháp y sinh: để đo nhịp tim (lần/phút), huyết áp (mmHg).

Phương pháp phỏng vấn: để đánh giá các cảm giác chủ quan về ăn uống, tinh thần và giấc ngủ.

Phương pháp toán thống kê: để xử lý số liệu.



Bảng 1: Sự thay đổi các chỉ số hình thái của NCT sau 12 tháng tập TCQ

Tổ chức nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu:

- Số lượng: 84 người cao tuổi nữ lứa tuổi 60 - 65.

- Không mắc bệnh mãn tính về tim mạch.

Tổ chức nghiên cứu:

- Thời gian nghiên cứu: từ 02/ 2010 đến tháng 8/ 2011;

- Tần số buổi tập: 90 phút / 6 buổi/1 tuần/ 12 tháng.

Kết quả và bàn luận

Sự thay đổi các chỉ số hình thái:
Sau 18 tháng tập luyện chỉ số BMI có sự thay đổi theo hướng tích cực (d = -0.45), nhưng sự khác biệt giữa 2 lần kiểm tra không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05). Do vậy, cùng với việc tập luyện TCQ, NCT cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để không bị thừa cân; bởi lẽ thừa cân sẽ không giúp ích gì cho sức khỏe mà còn là gánh nặng vì thừa cân ở người cao tuổi chủ yếu là do tích mỡ và nước; béo bệu cũng là “bạn đường” của tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tiểu đường.

Độ dãn ngực có sự thay đổi theo hướng tích cực (d = 0.28cm), nhưng không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05). Theo kết quả nghiên cứu của Nguyễn Quang Quyền và Đỗ Như Cương, ở thiếu niên độ dãn lồng ngực trung bình là 4 - 6cm và ở thanh niên độ dãn lồng ngực trung bình là 5 - 10cm. Đối chiếu với kết quả nghiên cứu chúng tôi thấy rằng độ dãn lồng ngực của NCT kém hơn nhiều so với tuổi trẻ, điều này hợp lý bởi lẽ ở NCT lồng ngực bị biến dạng do calci hóa và mất đàn hồi của sụn sườn làm giảm khả năng di động các khớp cột sống, xương sườn độ dãn lồng ngực kém dẫn đến làm giảm khả năng hô hấp.

Qua tập luyện TCQ độ dãn lồng ngực của NCT có xu hướng cải thiện, mặc dù mức độ thay đổi không lớn, nhưng ở NCT tập luyện duy trì được độ dãn lồng ngực làm chậm quá trình lão hoá chức năng hô hấp là điều rất tốt.

 
Bảng 2: Sự thay đổi các chỉ số tim mạch của NCT sau 12 tháng tập TCQ

Sự thay đổi các chỉ số tim mạch

Bảng 2 cho thấy sau 18 tháng tập luyện TCQ các chỉ số tim mạch có sự thay đổi theo hướng tích cực, mức độ thay đổi không lớn, nhịp tim giảm 3.52 lần/phút, nhịp tăng trưởng tăng 8.96%; huyết áp tối đa giảm 5.75 mmHg, nhịp tăng trưởng tăng 4.04% và có ý nghĩa thống kê (P < 0,05); huyết áp tối thiểu giảm ít 0.86 mmHg nhưng không có sự khác biệt giữa 2 lần kiểm tra (P>0.05). Theo Đoàn Yên, những biến đổi theo tuổi của hệ tim mạch là cơ chế của sự lão hóa, làm giảm khả năng thích nghi của cơ thể, tạo ra tiền đề cho sự phát triển bệnh tật là nguyên nhân cơ bản tử vong của con người như sơ vữa động mạch, bệnh cao huyết áp, bệnh thiếu máu cơ tim. Một trong những thông số cơ bản nhất của hệ tim mạch là huyết áp động mạch (huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương) và nhịp tim (mạch đập). Huyết áp động mạch có những biến đổi tăng theo tuổi, nhưng nếu vượt quá giới hạn 140/ 90mmHg là bệnh lý.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, sau 12 tháng tập luyện TCQ thì huyết áp tối đa, huyết áp tối thiểu cũng như nhịp tim có dấu hiệu cải thiện theo hướng tích cực, mặc dù mức độ cải thiện không lớn nhưng đối với người cao tuổi tập luyện duy trì được huyết áp và nhịp tim, điều này có nghĩa là tập luyện TCQ có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa của hệ tim mạch.



Bảng 3: Dấu hiệu chủ quan của người cao tuổi sau 12 tháng tập TCQ

Sự thay đổi một số dấu hiệu chủ quan

Qua khảo sát 84 đối tượng nghiên cứu, kết quả thấy có 67 người trả lời cảm thấy ăn uống tốt hơn chiếm tỉ lệ 79.76%, 71 người trả lời là tinh thần sảng khoái hơn chiếm tỉ lệ 84,52% và 62 người trả lời là ngủ tốt hơn chiếm tỉ lệ 73,81%. Đây là dấu hiệu rất có lợi cho sức khoẻ về tinh thần, bởi lẽ phần nhiều NCT khi đến tuổi nghỉ hưu, họ thường cảm thấy trống rỗng, buồn chán, không biết phải làm gì và thấy mình ngày càng cô độc, có cảm giác sống thừa, chính sự buồn chán dẫn đến sự suy lão tâm lý và sinh bệnh ở người già. Tập luyện TCQ giúp cho những suy nghĩ căng thẳng phần nào được giải tỏa khi người tập trải mình qua các động tác nhẹ nhàng, uyển chuyển; cũng thông qua tập luyện NCT có điều kiện mở rộng mối quan hệ giao tiếp xã hội, có cơ hội trò chuyện, tâm sự, cùng hoạt động với bạn cùng tập và đã giúp cho NCT phần nào xóa đi mặc cảm, nỗi cô đơn đang tồn tại trong suy nghĩ và tình cảm. Sự vui vẻ trong tập luyện làm cho NCT lạc quan hơn trong cuốc sống, chính vì lẽ đó mà sức khỏe về tinh thần được cải thiện.

Kết luận

- Tập TCQ không có tác dụng làm giảm cân cho NCT nữ, do đó cùng với tập luyện NCT cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng hợp lý.

- Tập TCQ duy trì độ dãn ngực làm chậm quá trình lão hoá chức năng hô hấp.

- Tập TCQ có tác dụng cải thiện chức năng tim mạch.

- Tập TCQ giúp NCT cảm thấy tinh thần sảng khoái hơn, ăn ngon miệng hơn và giấc ngủ tốt hơn.