người Zigan, của nợ của Romania

Trong các bộ phim điện ảnh, chúng ta thỉnh thoảng có nghe đến từ Zigan khi người ta muốn lăng mạ ai đó. Kiểu như : « mày cũng chỉ là loại dân Zigan tầm thường ». Vậy tại sao đối với người phương Tây, người Zigan lại xấu xa đến vậy và nguồn gốc của việc sử dụng từ này là từ đâu ?

Đã từ lâu rồi, Zigan là một tính từ dành cho một dân tộc du mục xuất xứ từ miền tây bắc Ấn Độ. Qua nhiều thế kỷ họ đi qua Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, rồi trải khắp Châu Âu . Do tính chất du mục, họ sống bằng cách cướp bóc hoặc ăn cắp. Dần dần, đó đã trở thành một hình ảnh xấu và bất cứ người Châu Âu nào nghĩ về từ Zigan họ đều nghĩ đến những thành  phần hạ đẳng của xã hội. Người Zigan sống thành từng nhóm di cư nhỏ và nay đều có mặt ở hầu hết các quốc gia Châu Âu nhưng nhiều nhất vẫn là ở Rumani. Vậy quan hệ giữa người dân Rumani và Zigan thế nào ? Rất xấu. Thật không may mắn là người Zigan có một nickname thứ hai là « Roms » mà khổ nỗi nếu không để ý thì giữa « Roms » và « Romania » cũng chẳng khác nhau là mấy. Hậu quả là người ta thường nghĩ người dân Romania và dân tộc thiểu số Zigan là một. Đó thực sự là thiệt hại không nhỏ cho hình ảnh của đất nước Romania và đó cũng là lý do vì sao người Romania rất ghét dân Zigan. Tôi càng được hiểu rõ hơn điều này khi trực tiếp nói chuyện với họ trong chuyến du lịch đến vùng Transylvania.

Người Roms ở Romania nói chung hòa nhập vào xã hội địa phương khá tốt. Những người vẫn giữ kiểu sống du mục chắc chỉ còn vài nghìn . Một phần khác thì sống kiểu nửa du mục nửa cố định, họ thường cắm trại tạm tại các làng mạc vào mùa hè. Phần còn lại thì giữ một vị trí khá quan trọng trong đời sống chính trị và kinh tế của Romania nếu không muốn nói là thái quá trong một số vùng như Transylvania. Qua giọng kể của một số người dân ở vùng này, tôi biết là họ chẳng ưa gì người Zigan vì các hoạt động xã hội đen. Đấy là còn chưa kể đến việc chính phủ Romania áp dụng chính sách ưu đãi không hợp lý cho các thành phần « chịu thiệt thòi trong xã hội ». Thành ra nhiều người Zigan lười biếng được ưu tiên việc làm nhà ở trong khi chính người Romania thì chẳng được hưởng gì trong khi nhiều người trong số họ làm việc quần quật.